Przelew na błędny numer rachunku bankowego lub pomyłka przy przelewie BLIK – jak odzyskać pieniądze?

Przed wykonaniem przelewu na rachunek bankowy innej osoby, instytucji czy kontrahenta należy upewnić się, czy wskazany przez nas numer rachunku jest prawidłowy. Przelanie środków na błędny rachunek bankowy czasami może wiązać się z poważnym trudnościami, aby je odzyskać. Jednakże nie należy się załamywać, gdyż istnieją środki prawne, które pomogą odzyskać pieniądze nawet od osoby, która nie chce dobrowolnie zwrócić naszych pieniędzy!

Kiedy mamy do czynienia z przelewem na błędny rachunek bankowy lub pomyłką przy przelewie BLIK?

Z błędnym przelewem mamy do czynienia wówczas, gdy płatnik (osoba, która zleciła wykonanie przelewu) samodzielnie wskaże nieprawidłowy identyfikator odbiorcy przelewu, którym jest np. nieprawidłowy numer rachunku bankowego. Jeżeli nieprawidłowo wskazany numer rachunku bankowego istnieje – Bank wykona przelew, a jeżeli brak jest wskazanego w przelewie numer rachunku bankowego – Bank odrzuci przelew i zwróci środki na rachunek płatnika.  

Z pomyłką przy przelewie BLIK będziemy mieli natomiast do czynienia w sytuacji gdy nadawca przelewu wpisze niewłaściwy numer odbiorcy przelewu np. pomyli się przy wpisywaniu cyfr numeru. 

Opisane powyżej przypadki stanowią swoiste błędy przy oznaczaniu odbiorcy przelewu. Nie stanowią natomiast nieautoryzowanej transakcji płatniczej, z którą mamy do czynienia, gdy pomimo braku zgody klienta, Bank zrealizował transakcję z rachunku bankowego. Innymi słowy nieautoryzowana transakcja płatnicza oznacza transakcję wykonaną bez zgody właściciela rachunku czy karty płatniczej taka jak np. przelanie przez oszusta środków na inny rachunek – często zagraniczny czy wypłata BLIK. O tym kto ponosi odpowiedzialność w takim przypadku oraz jak odzyskać środki pieniężne powiem w kolejnym wpisie.

Jak wygląda procedura zwrotu środków przelanych na niewłaściwy numer rachunku bankowego? 

Procedura odzyskania pieniędzy, które zostały przelane na niewłaściwy rachunek Bankowy obejmuje kilka etapów.

1. W momencie gdy zauważymy, że przelew zostały zlecony do niewłaściwego odbiorcy należy jak najszybciej skontaktować się z Bankiem, w którym zleciliśmy wykonanie przelewu i przedstawić wszelkie informacje związane z wykonaną transakcją. Konieczny jest bowiem wniosek o zwrot błędnego przelewu, aby Bank mógł podjąć kolejne kroki prawne. Jeśli wykonałeś zwykły przelew ELIXIR do innego Banku, wszystko zależy od godziny wykonanego przelewu. Sesja ELIXIR to natomiast czas, w którym Bank realizuje przelewy przychodzące i wychodzące. W ciągu dnia odbywają się trzy razy dziennie sesje ELIXIR pomiędzy bankami, które księgowane są przez Narodowy Bank Polski w ramach sesji rozrachunkowych. Jest wysoce prawdopodobne, że jeśli podejmiesz działania szybko, Bank będzie mógł podjąć działania związane z zablokowaniem wykonania nieprawidłowego przelewu, a następnie zwrócić Ci środki na konto. 
2. Jeżeli jednak okaże się, że środki zostały przelane na rachunek bankowy niewłaściwego odbiorcy, zakres działań zależny jest od tego czy nieprawidłowy odbiorca ma rachunek bankowy w tym samym banku co nadawca przelewu: 
   • Jeżeli odbiorca ma rachunek bankowy w Banku nadawcy przelewu, Bank wezwie odbiorcę do zwrotu środków na specjalnie wskazany przez Bank rachunek do zwrotu środków (Bank nie będzie pobierał prowizji za przelanie środków, gdyż taki zakaz wynika z art. 143a ust. 3 zd. 2 ustawy o usługach płatniczych). Osoba, która otrzymała środki ma obowiązek zwrotu środków w terminie 30 dni od dnia dokonania zgłoszenia przez nadawcę przelewu, a Bank wskaże dokładną datę do kiedy należy zwrócić środki. Dodatkowo Bank poinformuje odbiorcę przelewu, że jeżeli odbiorca nie dokona zwrotu środków, Bank będzie uprawniony do przekazania nadawcy przelewu danych osobowych odbiorcy przelewu. 
   • Jeżeli odbiorca ma rachunek w innym Banku niż nadawca przelewu, Bank z którego wykonano przelew zwróci się do Banku odbiorcy przelewu, aby podjął powyższe kroki związane z odzyskaniem środków. 

Warto w tym miejscu wskazać, że Bank nadawcy przelewu może pobrać stosowną opłatę od osoby, która dokonała przelewu na zły rachunek bankowy. Możliwość naliczenia takiej opłaty powinna jednak wynikać z umowy o prowadzenie rachunku bankowego w konkretnym Banku. Kwota opłaty lub nie powinna jednak przekraczać kosztów, jakie Bank faktycznie poniósł w związku z wykonaniem czynności, dzięki której nadawca przelewu otrzymał zwrot.

Co w sytuacji gdy odbiorca przelewu nie chce zwrócić pieniędzy na wezwanie Banku? 

Gdy minęło 30 dni od dnia dokonania zgłoszenia wykonania nieprawidłowego przelewu, nadawca przelewu powinien wystąpić do Banku, z którego wykonano przelew o udostępnienie danych osoby, która otrzymała przelew. I tutaj również – jeżeli osoba, która otrzymała przelew ma rachunek bankowy w Banku płatnika – Bank ma obowiązek w terminie 3 dni od daty otrzymania zgłoszenia – wskazać imię i nazwisko oraz miejsce zamieszkania i adres lub nazwę odbiorcy oraz siedzibę i adres odbiorcy (art. 143b ustawy o usługach płatniczych).

Jeżeli natomiast odbiorca przelewu nie miał rachunku bankowego w tym samym Banku co nadawca przelewu, Bank nadawcy przelewu wezwie właściwy Bank do wskazania danych odbiorcy przelewu (imię i nazwisko/nazwa, adres). Bank odbiorcy przelewu ma 3 dni na wskazanie danych podmiotu który otrzymał przelew, a następnie Bank nadawcy przelewu ma 3 dni, aby przekazać nadawcy dane odbiorcy przelewu. 

Na podstawie tak otrzymanych danych nadawca może już samodzielnie wezwać odbiorcę przelewu do zwrotu nienależnych środków. Wezwanie do zapłaty możemy sporządzić sami lub uzyskać pomoc u adwokata. Ważne aby zachować potwierdzenie nadania pisma, które może być przydatne na kolejnym etapie postępowania. 

A co jeśli osoba, do której wykonaliśmy przelew nie chce zwrócić środków dobrowolnie?

Często zdarzają się sytuacje, w których osoba która otrzymała przelew nie chce dobrowolnie dokonać zwrotu przelanych środków mimo wezwania Banku i samego płatnika. Czy w takiej sytuacji przysługują nam jeszcze jakieś kroki prawne, aby odzyskać nasze pieniądze? 

Tak, w takiej sytuacji również mamy możliwość odzyskania środków. Niestety konieczne jest skierowanie sprawy na drogę postępowania sądowego. W takiej sytuacji konieczne jest wytoczenie powództwa o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia w wyniku pomyłkowego przelewu przeciwko odbiorcy przelewu. Na tym etapie postępowania Bank nie będzie nam pomagał, gdyż ani Bank płatnika, jak i Bank odbiorcy przelewu nie ponoszą odpowiedzialności za błędnie zrealizowany przelew. Niezasadne będzie więc wytaczanie powództwa przeciwko obu z tych Banków o zwrot utraconych pieniędzy. Informacje uzyskane z Banku będą natomiast wystarczające do wytoczenia skutecznego powództwa do sądu o zwrot błędnie przelanych pieniędzy od odbiorcy przelewu. Nie należy natomiast zapominać o tym, że pozew powinien spełniać wymogi formalne, od których zależy powodzenie sprawy. W tym celu warto skorzystać z pomocy adwokata specjalizującego się w prowadzeniu procesów sądowych. Brak zawarcia przez powoda elementów, właściwych dla składanego powództwa, stanowi brak formalny pozwu, uniemożlwiający dalsze skuteczne procedowanie procesu sądowego.

Co w sytuacji gdy błędny przelew wpłynął na rachunek bankowy małoletniego dziecka? 

W takim przypadku może okazać się, że rodzic nie będzie mógł samodzielnie podjąć kroków w celu zwrotu środków. Należy bowiem wyjaśnić, że zgodnie z art. 101 § 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. – kodeks rodzinny i opiekuńczy, rodzice dziecka są zobowiązani, aby z należytą starannością sprawować zarząd nad majątkiem dziecka, które pozostaje pod ich władzą rodzicielską. 

Przez pojęcie zarządu majątkiem dziecka należy rozumieć dokonywanie czynności, które dotyczą przedmiotów wchodzących w skład tego majątku, w tym czynności prowadzących do jego obciążeniach (P. Wicherek [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, red. M. Fras, M. Habdas, LEX/el. 2023, art. 101 KRO). 

Samodzielny zarząd majątkiem dziecka przez rodziców obejmuje jednak wyłącznie czynności nieprzekraczające zwykłego zarządu. W myśl bowiem art. 101 §3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko. Nie ma jednej legalnej definicji czynności przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka. Przyjmuje się jednak, że 

Miernikiem czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu jest ciężar gatunkowy dokonywanej czynności, jej skutki w sferze majątku małoletniego, wartość przedmiotu danej czynności oraz szeroko pojęte dobro dziecka i ochrona jego interesów życiowych (Wyrok SN z 16.11.1982 r., I CR 234/82, LEX nr 8486). 

Aby zatem ocenić, czy w konkretnej sytuacji daną czynność należy zakwalifikować jako przekraczającą zakres zwykłego zarządu należy szczegółowo przeanalizować konkretną sytuację majątkową dziecka i zbadać czy dokonanie danej czynności nie będzie wiązało się z uszczerbkiem w majątku dziecka. 

W związku z powyższym, w takiej sytuacji konieczne może okazać się uzyskanie zgody sądu rodzinnego na dokonanie zwrotu konkretnej transakcji. W konkretnych okolicznościach wypłata z rachunku bankowego małoletniego może zostać uznana przez Bank za czynność przekraczającą zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka. W szczególności gdy kwota transakcji miałaby przekraczać limity wypłat z rachunku małoletniego. Dokonanie czynności prawnej przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem dziecka, bez uzyskania zgody sądu opiekuńczego, o której mowa w art. 101 § 3 k.r.o., jest czynnością bezwzględnie nieważną z racji jej sprzeczności z prawem (art. 58 § 1 k.c.). Zezwolenie nie może być udzielone ex post, a sama czynność nie może być konwalidowana (Wyrok SA w Łodzi z 20.08.2020 r., I ACa 571/19, LEX nr 3108407).

Co zrobić gdy zleciliśmy przelew BLIK na niewłaściwy numer telefonu? 

Jeżeli zleciliśmy przelew BLIK na niewłaściwy numer telefonu – oczywiście w pierwszej kolejności możemy samodzielnie podjąć próbę odzyskania pieniędzy – mamy bowiem numer telefonu do osoby, na której rzecz został wykonany przelew. Jeżeli jednak taka osoba nie będzie chciała dokonać zwrotu dobrowolnie – powinniśmy zgłosić sprawę do Banku, z którego został zlecony przelew, aby podjął on próbę odzyskania pieniędzy. Kroki są analogiczne do działań podejmowanych przez Bank w przypadku zlecenia przelewu na niewłaściwy rachunek bankowy. 

Dostałem przelew przez pomyłkę – co zrobić?

Czy trzeba zwrócić błędny przelew? Takie pytanie zadają sobie zapewne osoby, które otrzymały niespodziewany przelew na rachunek bankowy. Wyjaśniam, iż w takiej sytuacji należy zwrócić przelew na rachunek bankowy, z którego został zlecony przelew lub niezwłocznie poinformować Bank o otrzymanym przelewie i zastosować się do dyspozycji Banku.

Może zdarzyć się również tak, że Bank sam podejmie kroki i skontaktuje się z nami w celu zwrotu otrzymanych środków. Bank podejmie takie kroki w terminie 3 dni od dnia dokonania zgłoszenia przez nadawcę przelewu. Następnie Bank wyznaczy 30 dniowy termin na zwrot środków na określony przez Bank rachunek bankowy. Jeżeli nie zastosujemy się do dyspozycji Banku, Bank po upływie wyznaczonego terminu przekaże dane odbiorcy przelewu (imię i nazwisko, adres zamieszkania) nadawcy przelewu, Nie jest wykluczone, że nadawca, który będzie chciał odzyskać środki skieruje sprawę na drogę postepowania sądowego, co będzie wiązało się z konieczności pokrycia kosztów sądowych w przypadku przegrania sprawy. 

Proces odzyskania środków może okazać się skomplikowany, a nawet skutkować skierowaniem sprawy na drogę postępowania sądowego. Zazwyczaj rodzi to wiele negatywnych emocji oraz konieczność zachowania wymogów formalnych i monitorowania przebiegu postępowania. Pomoc doświadczonego prawnika pomoże przejść przez wszystkie trudne momenty. Dzięki temu masz pewność, że każde pismo będzie przygotowane profesjonalnie. Adwokat może również poprowadzić mediacje w celu polubownego rozwiązania konfliktu, a także będzie informował Cię na bieżąco o postępach w sprawie.